
Paschał to jeden z najważniejszych symboli chrześcijaństwa, który każdego roku pojawia się w kościołach katolickich na Wielkanoc. Wypełnia świątynie jasnym płomieniem, przypominając wiernym o nadziei, zmartwychwstaniu Jezusa Chrystusa i obietnicy życia wiecznego. W poniższym artykule omówimy, czym jest paschał, jakie ma znaczenie i symbolikę oraz dlaczego jego obecność podczas Wigilii Paschalnej jest tak wyjątkowa i pełna duchowego przesłania.
Czym jest paschał?
Paschał to duża, woskowa świeca, która zapalana jest podczas liturgii Wigilii Paschalnej, zwykle w Wielką Sobotę. Świeca płonie żywym ogniem jako znak zwycięstwa Jezusa Chrystusa nad śmiercią i grzechem, stając się symbolem światłości świata i nowego życia.
Nazwa paschał nawiązuje do żydowskiej Paschy, która oznacza przejście – upamiętnia uwolnienie Izraelitów z niewoli egipskiej. Dla chrześcijan jest to przejście z ciemności grzechu do światła wiary, z krzyża i cierpienia do chwały Boga i zmartwychwstania Chrystusa. Niewiele osób jednak wie, że paschały palimy nie tylko w Wigilię Paschalną. Otóż często są one wykorzystywane podczas uroczystości, jakimi są pogrzeb oraz w momencie chrztu św.
Co symbolizuje paschał?
Paschał ma głębokie znaczenie teologiczne, a jego symbolika odwołuje się do wielu aspektów wiary chrześcijańskiej. Na woskowej kolumnie paschału zaznaczone są litery Alfa i Omega – pierwsza i ostatnia litera alfabetu greckiego. Są symbolem tego, że Chrystus jest początkiem i końcem, czyli wiecznością - obejmuje wszystkie czasy. W środku świecy wyżłobiony jest znak krzyża, który przypomina, że Jezus Chrystus poprzez swoją mękę na krzyżu uratował człowieka, otwierając mu drogę do życia wiecznego.
W paschale często są umieszczone pięć gwoździ symbolizujących rany Chrystusa. Ten słup ognia, który płonie podczas Wigilii Paschalnej, symbolizując Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa, który oświeca ludzkość swoim światłem, przynosząc życie i pokój.
Jakie funkcje pełni paschał?
Świecę paschalną pali się w kościele katolickim w określonych momentach - jakich? Wyjaśniamy poniżej.
Wigilia Paschalna
Paschał odgrywa kluczową rolę w liturgii Wigilii Paschalnej, która jest jedną z najważniejszych celebracji w kościele katolickim. Uroczystość ta odbywa się w noc paschalną, poprzedzającą Niedzielę Zmartwychwstania i zaczyna się od liturgii światła. Wówczas zapalany jest paschał, który wprowadza do świątyni symboliczne światło Chrystusa.
Kapłan wygłasza orędzie paschalne, mówiąc: „Chrystus wczoraj i dziś, początek i koniec, Alfa i Omega, do Niego należy czas i wieczność.” Te słowa przypominają wiernym, że Chrystus zachowuje ich w swoim świetle na wieki wieków.
Paschał płonie żywym ogniem przez cały okres wielkanocny, czyli aż do Zesłania Ducha Świętego. Jest symbolem Chrystusa Zmartwychwstałego – światła, które świeci dla wiernych i rozprasza ciemności grzechu i śmierci. W Piśmie Świętym Jezus jest określany jako „światłość świata” – ten, który oświeca drogę swoim naśladowcom, przywraca nadzieję i daje nowe życie. Światłość, którą uosabia paschał, ma głębokie znaczenie duchowe: to światło Chrystusa, które ofiarowane jest każdemu człowiekowi.
Zapalona świeca paschalna wskazuje, że Chrystus Zmartwychwstały jest obecny wśród ludzi, przynosząc im światło wiary, nadzieję i pociechę na drodze życia. Każde zapalenie świecy paschalnej w okresie wielkanocnym przypomina wiernym o triumfie życia nad śmiercią oraz o obietnicy życia wiecznego.
Paschał w sakramencie chrztu św.
Paschał pełni także funkcję w momencie chrztu świętego. W trakcie tego sakramentu świeca paschalna jest zapalana jako znak wprowadzenia nowego życia i włączenia osoby chrzczonej do wspólnoty kościoła. Symbolizuje światło wiary, które od tego momentu oświeca życie ochrzczonego. To niezwykle podniosła chwila, gdy paschał płonie jako symbol wiecznego światła, które ma prowadzić wiernych ku wieczności.
Co jeszcze warto wiedzieć o paschale?
Paschały są zazwyczaj wykonane z wosku pszczelego, co symbolizuje czystość i poświęcenie. Wosk pszczeli oznacza również pracę pszczoły, która w tradycji katolickiej jest symbolem czystości i pracowitości. Strugi wosku spływające po świecy w czasie jej palenia przypominają wiernym o ofierze Chrystusa i Jego miłości do ludzi. W wielu kościołach stosuje się także wkład olejowy, który umożliwia dłuższe i efektywniejsze palenie świecy.
Świeca paschalna posiada specyficzne elementy, które nadają jej znaczenie liturgiczne i estetyczne, w tym:
- jasny płomień, który symbolizuje zwycięstwo życia nad śmiercią i przypomina o zmartwychwstaniu Jezusa,
- czerwień gwoździ, co nawiązuje do przelanej krwi Chrystusa i symbolizuje Jego cierpienie,
- wysokość i grubość świecy, które są dobierane tak, by świeca mogła płonąć żywym ogniem przez długi czas.
Paschały często można zamawiać na specjalne okazje, dostosowując ich wygląd do wymogów liturgicznych danej świątyni. Nasz e-sklep oferuje szeroki wybór paschałów wysokiej jakości, które zachwycają zarówno precyzją wykonania, jak i piękną symboliką.
Podsumowanie
Świece paschalne dostępne w dzisiejszych czasach mogą przybierać różne formy i rozmiary, dostosowane do potrzeb parafii. W ofercie takich firm jak Jakóbczak znajdują się paschały wysokiej jakości, wykonane z najlepszego wosku pszczelego. Umieszczone są na nich litery Alfa i Omega, wyżłobione bądź odlane. Dostrzec można też krzyż i inne, ozdobne symbole chrześcijańskie. Dzięki temu każda świeca paschalna zachowuje chrystusowy wymiar duchowy, stając się cenną pochodnią rozświetlającą noc paschalną i kolejne nabożeństwa w świątyni.
Paschał, świeca płonąca żywym ogniem podczas Wigilii Paschalnej, jest wyjątkowym symbolem, który przynosi nadzieję, radość i pociechę wiernym. Woskowa kolumna, strugami wosku spływająca podczas zapalenia, jest niczym słup ognia prowadzący do „ziemi obiecanej” – do wiecznego życia w chwale Boga. To znak krzyża, Alfa i Omega, początek i koniec, a także światło Chrystusa, które „nie zna zachodu” i oświeca ludzkość światłem na wieki wieków.